Kenniscentrum verstandelijk gehandicaptenzorg
Kenniscentrum verstandelijk gehandicaptenzorg
Het wordt volgens vakbond CNV Zorg & Welzijn de hoogste tijd dat er geluisterd wordt naar medewerkers in de gehandicaptenzorg die last hebben van agressie. En dat zijn er veel: uit eigen onderzoek blijkt dat 9 op de 10 werknemers ermee te maken heeft. In EenVandaag vertelt een begeleider van zorgorganisatie Sherpa over hoe zij in de praktijk met agressie omgaan.
“Als vakbond begrijpen we dat agressie in deze sector voorkomt, maar wij weigeren om dit als een normaal verschijnsel te accepteren”, aldus CNV-voorzitter Zorg en Welzijn Anneke Westerlaken. In een uitzending van EenVandaag vertelt begeleider Jonan hoe zij bij zorgorganisatie Sherpa, waar hij werkt, agressie bespreekbaar maken.
Vanuit de zorgsector is er al enige tijd aandacht voor het voorkomen van agressie op de werkvloer. Programma’s als ‘Veilige Zorg’ en ‘De Veilig plus Aanpak’ proberen het onderwerp bespreekbaar te maken, maar uit de enquête blijkt dat dit onvoldoende landt op de werkvloer, aldus CNV Zorg & Welzijn.
Voor het onderzoek heeft CNV Zorg & Welzijn 7 interviews van 45 minuten gehouden met medewerkers in de gehandicaptenzorg die werken met diverse doelgroepen. Daarnaast is er kwantitatief onderzoek gedaan in de vorm van een digitale enquête onder leden met een e-mailadres. Deze is ingevuld door 640 leden, een responspercentage van bijna 20 procent.
Fysieke en verbale agressie
Volgens het onderzoek van de vakbond heeft 70 procent van de medewerkers in de gehandicaptenzorg last van fysieke agressie door cliënten. Je moet dan denken aan bijten, schoppen, slaan en knijpen. Een nog hoger percentage van 80 procent ervaart verbale agressie in de vorm van schelden en dreigen.
De agressie gaat niet alleen van cliënten uit. Een op de vier medewerkers heeft ook last van agressie door familie of bekenden van hun cliënten.
Oorzaken agressie
Volgens de geënquêteerden zijn de belangrijkste oorzaken voor de agressie:
Een van de deelnemers aan het onderzoek schreef het volgende: “De agressie komt door gebrek aan kwaliteit en simpel door geld gedragen beleid, waardoor minuren opgebouwd worden, omdat werkpakketten belangrijker zijn dan veiligheid en medewerkers. GELD EN GELD is het beleid. Alles draait om geld: geen extra geld, maar juist minder. Voorbeeld: mijn werklocatie is van 14 fte naar 8 fte gegaan. In vier jaar tijd, terwijl de cliënten van 35 naar 40 gegaan zijn, allen met moeilijk verstaanbaar gedrag en veel zorg.”
Melding
CNV Zorg & Welzijn vindt dat er ook iets moet veranderen in het beleid na een melding van agressie. Een derde van alle medewerkers hoort na zo’n melding namelijk niets meer van hun leidinggevenden. Een slechte zaak, stelt de bond, zeker nu meer dan de helft van de ondervraagden heeft aangegeven dat het aantal agressie-incidenten toeneemt.
Enkele reacties van leden over steun na een agressieve situatie: “Er wordt veel gebagatelliseerd, het hoort bij je werk” en “Wij staan dagelijks met te weinig personeel op een groep met mensen met een verstandelijke beperking en gedragsproblemen. Bij ons hebben we 2 personen met meerzorg. We staan 1 op 6 en op bepaalde momenten van de dag 1 op 12. Ik voel me zeker in de situatie 1 op 12 zeer onveilig. Ik ben in deze situatie onderworpen geweest aan een wurging, waarbij ik gevreesd heb voor mijn leven. Piepers functioneerden niet, dus er was geen hulp. Hoewel erkend wordt dat het niet veilig is, blijven de werkomstandigheden gehandhaafd. Want er is geen geld voor meer personeel...”
Sector aantrekkelijker maken
De vakbond heeft in de enquête ook gevraagd naar wat de gehandicaptenzorg aantrekkelijker zou maken. Daar scoorden aspecten als meer collega’s en een beter salaris hoog, maar de absolute topper bleek de maatregel minder administratie. Samen met meer vaste krachten krijgt de gehandicaptenzorg zo weer een grotere aantrekkingskracht voor (nieuw) personeel, denken de leden.
Het onderzoek van CNV Zorg & Welzijn wordt afgesloten met een pagina waarop zorgmedewerkers oplossingen aandragen om agressie en onveiligheid te voorkomen. Hier klinkt heel duidelijk de roep om gehoord te worden. “Luister naar medewerkers!” en “Sta als organisatie open voor de geluiden van de werkvloer.”
Plan
Minister Hugo de Jonge wil in juni een plan voor de gehandicaptenzorg lanceren. CNV Zorg & Welzijn vraagt om het onderwerp agressie in het plan mee te nemen en medewerkers zelf een stem te geven in het bedenken en uitvoeren van de plannen. Enkele dagen geleden stuurde de bond al een brief aan de Vaste Kamercommissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport, met daarin de dringende oproep dat gehandicaptenzorgorganisaties de gemaakte (cao)afspraken moeten naleven en uitvoering moeten geven aan de afspraken die zijn gemaakt over veilige zorg. Werkgevers moeten actiever uitvoering geven aan de Veilig Plus Aanpak en de zelfsturende teams meer zeggenschap geven over preventie van agressie.
Lees het gehele onderzoek Veiligheid in de gehandicaptenzorg van CNV Zorg & Welzijn. Bekijk de uitzending van Een Vandaag over agressie in de verstandelijk gehandicaptenzorg.
