VGN: ‘Investeer in mediawijsheid van professionals in gehandicaptenzorg’

Driekwart van de beroepskrachten in de gehandicaptenzorg geeft aan dat de cliënten waar ze mee werken mediawijzer zijn dan zijzelf. Dit blijkt uit onderzoek in opdracht van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN), Netwerk Mediawijsheid en het Nederlands Jeugdinstituut. Klik organiseert ook een studiedag om begeleiders te helpen bij het begeleiden van cliënten in de digitale wereld, zie www.klik.org/studiedagen.

Steeds meer jeugdigen met een beperking gebruiken een mobiele telefoon. Was dat in 2018 nog minder dan 80 procent, inmiddels is dit gestegen naar 96 procent. Ook andere media zoals tv, laptop, tablet en gameconsole zijn in trek bij deze groep.

Aan het onderzoek hiernaar deden 500 zorgprofessionals van 50 zorgaanbieders mee die vragen beantwoordden over het mediagebruik van hun jonge cliënten (tot en met 26 jaar). Daarnaast werden ook jongeren zelf en hun ouders geïnterviewd.

Veruit de meeste jongeren gebruiken media voor ontspanning en het onderhouden van contacten. Die contacten betreffen vooral familie en vrienden.

“Ik whatsapp met de mensen die dichtbij me staan. Ik benader mensen op Facebook en Messenger, maar alleen mensen die ook een beperking hebben. Dat durf ik dan! En dan chat ik met deze mensen op Messenger. Ik voel me daar fijn bij, krijg een gevoel van herkenning. Hier heb ik veel online vriendschappen uitgehaald.” (24-jarige jongen, licht autisme).

Ondersteunen
Als je jeugdigen met een beperking wilt ondersteunen in hun mediagebruik, dan zul je als professional er ook het nodige van moeten weten. Hebben zij voldoende begrip van media? De meeste vinden zichzelf daar redelijk bekwaam in. Maar toch moet 5 procent toegeven dat jongeren heel vaak mediawijzer zijn dan zij, 21 procent zegt dat jongeren regelmatig bekwamer zijn met media en 47 procent van de beroepskrachten geeft aan dat jeugdigen er soms beter in zijn. Slechts 28 procent geeft aan dat de jongeren nooit mediawijzer zijn dan zijzelf.

Problemen rond mediagebruik
Dat jongeren behoorlijk mediawijs zijn, betekent niet dat er geen problemen kunnen ontstaan. Professionals signaleren diverse problemen rondom het gebruik van media. Ze zien dat een deel van hun cliënten
-          te lang met media bezig is
-          moeite heeft met het begrijpen van apps, webteksten of computerprogramma’s
-          seks of porno opzoekt, seksfilmpjes verstuurt en online contact zoekt met vreemden
-          pest of gepest wordt, afspreekt met wildvreemden, privégegevens deelt of onbedoeld geld uitgeeft.

Veel van deze problemen spelen bij jongeren met een lvb en bij jeugdigen met gedragsproblematiek.

“Ik krijg wel eens negatieve reacties op video’s. (...) Ik gebruik de functie van YouTube om de reacties eerst zelf te beoordelen, en dan pas te plaatsen (openbaar te zetten). Op die manier bescherm ik mezelf.”
(21-jarige jongen met lvb en een spraakstoornis)

Positief over media
Het grootste deel van de zorgprofessionals is van mening dat gebruik van media door jeugdigen een positieve bijdrage levert aan vermaak, het kunnen onderhouden van contacten en het meedoen aan de samenleving.

Maar er is ook een keerzijde, zo laat het onderzoek zien. Een zeer ruime meerderheid van de ondervraagde beroepskrachten geeft aan dat media nog te weinig bijdragen aan de ontwikkeling van hun jonge cliënten, terwijl de juiste inzet van media met goede leerdoelen die ontwikkeling sterk kan stimuleren. De zorgprofessionals hebben behoefte aan inzicht in welke digitale hulpmiddelen (apps, sites, programma’s) er zoal zijn voor jongeren met een beperking. Daarnaast willen ze weten welke thema’s interessant zijn voor hun doelgroep, bij welke beperking een hulpmiddel aansluit en informatie over het doel van een digitaal hulpmiddel.

Bijeenkomst
De resultaten van dit onderzoek werden gepresenteerd bij een bijeenkomst over mediawijsheid in Beeld en Geluid in Hilversum. Daar werd duidelijk gemaakt dat de sector behoefte heeft aan mediawijze professionals. Dit betekent dat er aanvullende scholing nodig is. Alleen dan kunnen de professionals een stap maken in het terugdringen van bedreigingen (zoals sexting of privégegevens delen) én het benutten van ontwikkelingskansen. Dit rechtvaardigt een krachtige lobby voor de financiering hiervan, stellen VGN, Netwerk Mediawijsheid en het Nederlands Jeugdinstituut.

Op de website van de VGN is het onderzoek als pdf te downloaden.   |

Meer weten? Klik organiseert op 6 november ook een studiedag over het begeleiden van mensen met een verstandelijke beperking bij het gebruik van digitale media.