Werkers in de gehandicaptenzorg: doe eens lekker gek in 2016!

Waarom heb ik voor dit vak gekozen? Niet om lijsten in te vullen, schrijft Margreet Pereboom, wel om met dezelfde energie als Driss in de film Intouchables te genieten met mensen met een verstandelijke beperking. Haar oproep voor 2016: doe eens lekker gek!

1 januari 2016, de ‘nog altijd inspirerende’ klassieker Intouchables wordt uitgezonden op tv. De film vertelt het verhaal van Philippe, een vrijwel geheel verlamde aristocraat van middelbare leeftijd, en de bijzondere vriendschap die ontstaat tussen hem en Driss, een jonge ex-delinquent uit een banlieue (buitenwijk) van Parijs.

Philippe is op zoek naar een nieuwe verzorger. Verschillende sollicitanten zijn al de revue gepasseerd, tot Driss binnenstormt. Hij is beslist niet uit op de baan, maar heeft de handtekening voor zijn afwijzing nodig als bewijs dat hij gesolliciteerd heeft, zodat hij een uitkering kan aanvragen. Philippe ziet echter wel iets in hem, en daagt hem uit om als verzorger in dienst te komen en bij hem in te komen wonen.

Niet zielig maar een persoon
Driss, die net uit de gevangenis is ontslagen en door zijn hevig teleurgestelde alleenstaande moeder het huis uitgestuurd is, kan wel wat woonruimte gebruiken en gaat zodoende de uitdaging aan. Dit doet Driss echter op zijn eigen, onconventionele wijze. Hij is wars van alle regeltjes en protocollen. Philippe beschouwt het als een verademing om eens niet als zielige zieke man benaderd te worden, maar als persoon.

Persoonlijk hou ik van de “Drissen” in het leven en in ons werk. Ze geven een energie die onbetaalbaar en onmeetbaar is.

Vooral dat onmeetbare doet ze vaak de das om. Er mag namelijk niet zoveel, als het niet meetbaar is. Alles valt en staat met regeltjes en protocollen. “Mag dit nu wel of mag dit nu niet”, is de vraag die vaak aan mij gesteld wordt.

Onvergetelijke waarschuwing
“Nee, je mag niet als begeleider met een jongetje van acht jaar op schoot, in je eigen auto over een parkeerplaats crossen.”. Maar het was voor dat jochie wel ontzettend gaaf en een onvergetelijke ervaring. Wat er ook nog gebeurd in zijn leven, dit nemen ze hem niet meer af, Het was een officiële waarschuwing waard.

Levensgevaarlijk
“Nee, je mag geen zwembadjes meer buiten hebben staan in de zomer. Dat is levensgevaarlijk”. Mensen kunnen verdrinken als we even niet opletten. En dat is natuurlijk ook zo. Het is ook afschuwelijk als zoiets gebeurd.

Maar hoort het ook niet bij het leven? Het was (vroeger) namelijk heel gaaf om alle badjes buiten te zetten in de zomer. We rolden de brandslangen uit en we storten ons vol die zomermiddagen in met alle waterpret van dien. Patat in het bad, ijsjes maken, met blote voeten in het gras. Niemand die zich zorgen maakte over de splinters en de stekels die weleens zouden kunnen gaan ontsteken. Daar plakten we gewoon een pleister op.

“En nee, je mag geen brandslang meer uit rollen. Dat is streng verboden”. Maar voor diegene die het aandurft aankomende zomer. “Jaah, het is fantastisch”

“Nee, een vla-gevecht na het eten is volstrekt ondenkbaar en smerig”. Het staat ook niet in het dagprogramma. Zeker niet doen! Of juist toch wel?

Band scheppen
Samen dingen doen die zich net even buiten dat gebaande pad bevinden, dat schept wel een band voor het leven. Dan kan je relatie weer tegen een stootje.

Als er dan eens conflicten zijn of moeilijke situaties, dan heb je wel samen iets leuks ervaren, iets waar je op terug kunt kijken en waar je nog eens om kan lachen. “Weet je nog…?”

In de film gaan Driss en Philippe samen op pad. Ze crossen in sportauto’s. Driss gaat schilderen en leert de schoonheid van kunst kennen. Philippe beleeft weer seksualiteit en de blowtjes blijken beter tegen de pijn te helpen dan de reguliere medicijnen.

Boogie wonderland
De mooiste scene vind ik zelf de klassieke concertavond. Na een lange zit zet Driss knoerthard ‘Boogie wonderland’ op van Earth, Wind and Fire. Philippe ,die zelf niet kan bewegen, danst in zijn hoofd mee.

Samen gaan ze het avontuur aan. Ze leren elkaar kennen en onbewust geven ze steeds meer betekenis aan elkaars bestaan.

Kentering
Waarom heb ik ooit voor dit vak gekozen? Het is een vraag die ik ook steeds vaker voorbij hoor komen. We zitten achter de computer en vullen lijsten in. Overal moet wel een plannetje voor geschreven zijn en dat wat we daadwerkelijk kunnen betekenen voor die ander dat staat niet in geschriften. Het is niet in te vullen in lijsten. Dat is onzichtbaar!

Het goede nieuws is dat mensen er last van krijgen. Het gaat kenteren. We willen het niet meer op deze manier, we willen samen kunnen leven met alle risico’s die daarbij horen.

Gekke uitjes
Verantwoordelijk zijn voor die ander/voor elkaar, maar doe ook eens ‘lekker gek’. Die laatste term heb ik ooit eens mee gekregen van Mirjam (r.i.p.), een jonge autistische vrouw met een ernstige verstandelijke beperking. “Gaan we vanavond weer eens ‘lekker gek’ doen, Mazzzjettaahh?” “Ahhh, toe Mazzjettaahh.”, smeekte ze dan.

Het was aan ons besteed deze ‘uitjes’ in haar vaste dagelijkse leven. Zo werden we van betekenis voor elkaar, want ik vergeet haar nooit meer. Ze inspireert mij nog steeds.

Daarom durf ik dan ook ,namens haar, deze wens uit te spreken voor het nieuwe jaar: “Doe eens lekker gek in 2016”. Doe als Driss in de film, doe als die begeleider met dat jochie in de auto, rol de brandslangen uit, loop op blote voeten op het gras, gooi met vla en zet vooral die muziek eens even hard aan, dans en zing naar…‘Boogie wonderland’!  |  Door Margreet Pereboom