Inleiding met de geschiedenis van de gehandicaptenzorg (waar komen we vandaan), ontwikkeling cliënt/ode aan de begeleider. Sketches Raad op Maat over de veranderde zorg uitgebeeld in drie scenes van de interactie tussen cliënt en begeleider.

Maken we echt verbinding met de cliënt of verbinden we voorwaarden aan het contact? 'Aangeleerd gedrag' is een bekende term in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking, die graag hun ondersteuners behagen. Karel de Corte is niet alleen bekend om zijn praktische en mensgerichte benadering van mensen met Downsyndroom, maar houdt zorgverleners ook graag een spiegel voor. Vanuit Gentle Teaching legt hij de verstandelijk gehandicaptenzorg langs de meetlat: zijn wij wel echt zo mensgericht bezig of werken we volgens een voor-wat-hoort-wat- principe?

Sketches en inspiratie voor begeleiders over hoe je met verbinding het verschil maakt: met de cliënt, met je collega's. Mieke weet door haar jarenlange teamcoaching in de gehandicaptenzorg wat de kwaliteiten en valkuilen zijn in de interactie met cliënten en bij het samenwerken in teams. En geeft praktische handvaten in de begeleiding bij mensen met complexe problemen en zowel een verstandelijke als psychische beperking. 

Hoe help je mensen met een verstandelijke beperking en autisme greep te krijgen op hun leven en bied je hen structuur? Hilde Zevenbergen vertelt aan de hand van verschillende casuïstiek hoe je met een goed gebruik van hulpmiddelen cliënten structuur en overzicht geeft.

Op steeds meer plekken in de zorg werken mensen met een verstandelijke beperking als ervaringsdeskundige. Wat de waarde hiervan is en hoe dit werkt maken ervaringsdeskundigen van belangenorganisatie LFB duidelijk. Hoe zet je ervaringsdeskundigheid van mensen met een verstandelijke beperking in, en trek je hierin samen op, zowel als professional, als als organisatie.

Waar wringt het in de relatie tussen ouder, begeleider en verwant? Wanneer kom je te dichtbij, hoe ervaart ieder dat vanuit zijn perspectief? Marjolijn Heerings en Erna Scholtes, beiden betrokken bij onderzoek naar de tool ‘Als je het ons vraagt’, spraken met cliënten, verwanten en medewerkers van onder andere Pameijer over de dilemma's in de zorgrelatie. De bevindingen zijn verbeeld in films over de dilemma’s vanuit het perspectief van cliënten, naasten en zorgprofessionals. In deze workshop leer je reflecteren op deze dilemma’s vanuit die verschillende perspectieven, aan de hand van de films die het onderzoek heeft opgeleverd.

Het herkennen van gezondheidsproblemen bij mensen met een verstandelijke beperking is vaak puzzelen. Arts Monique Doeswijk-van der Wolf neemt je mee in de zoektocht die zij dagelijks tegenkomt en waar begeleiders tegenaan lopen. Met een interactieve quiz leer je over veelvoorkomende klachten en het herkennen van kwalen bij cliënten.

Hoewel het voor steeds meer begeleiders een onderwerp is als vele andere in het werk, roept seksualiteit vaak nog gevoelens op van gene of zelfs afkeer. En komt het onderwerp pas aan bod als er problemen spelen bij cliënten op seksueel gebied. Seksuologen Daphne Kemner en Welmoed Visser delen hun ervaringen met een positieve benadering van de seksuele ontwikkeling van cliënten. Met hun openhartigheid stimuleren ze je om zelf als begeleider gemakkelijker om te gaan met de seksualiteit van cliënten en hen te helpen dit op een positieve manier te beleven en zo juist problemen te voorkomen.

Voor het omgaan met 'probleemgedrag' bij mensen met een verstandelijke beperking zijn er door de jaren heen verschillende methodes ontwikkeld. Margreet Pereboom werkte als begeleider met Triple-C nog voor het een methode werd, en vertelt over de basis in het kijken naar probleemgedrag aan de hand van casuïstiek. Zo complex als de situatie kan zijn, zo ingewikkeld als methodes kunnen lijken, in haar coaching gaat het om de persoonlijke benadering en heeft zij vooral oog voor de kracht van de begeleider en de cliënt.

Aandacht begeleider, cliënt en verwant in balans.
We komen terug bij de rode draad van de dag: hoe houd je in de zorg de focus op waar het echt om gaat? Begeleiden van mensen met een verstandelijke beperking is een balanceeract tussen de belangen van de cliënt, verwanten en de zorgverlener. Wat doe je als teams onder druk staan door onderbezetting en verzuim, en er zorgen bij ouders en cliënten zijn over de kwaliteit van zorg? Waarvoor ben je als begeleider verantwoordelijk en hoe verdeel je je aandacht? Ethicus Hans van Dartel, orthopedagoog Chiel Egbert en teamcoach Mieke Janssens laten samen met Loes den Dulk en acteurs van de RaadMaatjes zien hoe je omgaat met de dilemma's die dit met zich meebrengt. Live tekenaar Auke Herrema vat deze in zijn bekende cartoons samen.